Prostat, yalnızca erkeklerde bulunan, idrar kesesinin altında yer alan ve idrar yolunu çepeçevre saran bir salgı bezidir. İlerleyen yaşla beraber bu organ büyümeye başlar ve prostat dokusu büyürken idrar yolunu tıkayarak idrar akışını engeller. Bu hastalığın seyrinde, tıkanıklığın derecesine bağlı olarak hastalarda idrar yapmayla ilgili şikayetler başlar. Bu duruma iyi huylu prostat büyümesi veya tıbbi adıyla BPH (benign prostatic hyperplasia) denmektedir. Altmış yaşın üzerindeki hastaların yaklaşık yarısında, 85 yaşın üzerindeki hastaların ise %90’ında görülür.
Prostatın büyümesiyle birlikte hastalardaki şikayetlerin derecesi artmakta ve giderek idrar yapamama, idrar yolu iltihabı, idrar kesesinin işlevsel bozukluğu, idrar kesesi taşları ve son evrede ise böbrek bozukluğu gibi durumlara yol açabilmektedir.
Tedavi Yöntemleri
İzlem, ilaç tedavisi, minimal invaziv yöntemler ve cerrahi tedaviler BPH tedavisinde uygulanan başlıca yöntemleridir. Prostat büyümesi olan erkeklerde zaman içinde birçok ameliyat yöntemleri geliştirilmiş ve son yıllarda kapalı (endoskopik) yöntemler, açık ameliyatların yerini almıştır. Kapalı yöntemle yapılan ameliyatlarda herhangi bir kesi ve dikiş olmamakta, hasta daha çabuk iyileşmekte ve normal hayatına daha çabuk dönmektedir. Kapalı ameliyatlar arasında, prostat dokusunun penisten girilerek küçük parçalar halinde kesilerek dışarıya alındığı Transüretral Prostat Rezeksiyonu “TUR-P” ameliyatı uzun yıllardır uygulanmaktadır. Ancak bu operasyon sonrasında ortaya çıkabilen, kanama, TUR sendromu gibi bazı problemler nedeniyle hastalarda daha az komplikasyonlara yol açan ve daha etkili olabilecek kapalı ameliyat yöntemleri araştırılmış ve geliştirilmiştir.
Prostat büyümesinde Greenlight Lazer
Son yıllarda lazer kullanımı tıbbın birçok alanında yaygınlaşmış ve günümüze kadar birçok lazer türleri prostat ameliyatlarında kullanılmıştır. Bu amaçla en son olarak Greenlight (Yeşil Işık) lazer yöntemi kullanılmaktadır. Greenlight lazer prostatektomi veya tıbbi adıyla PVP (Photoselective Vaporization of the Prostate) yönteminde kullanılan KTP lazer, yeşil bir ışık oluşturmakta ve bu nedenle yöntem “Greenlight Prostatektomi” olarak anılmaktadır. KTP lazer, prostat dokusu tarafından selektif olarak absorbe edilmektedir, yani prostat için seçici bir özelliği vardır. Greenlight lazer enerjisi aslında kandaki hemoglobin tarafından emilmekte ve prostat dokusu ile beraber kan damarlarını da buharlaşmaktadır. Bu yüzden işlem sırasında kanama yok denecek kadar az görülmektedir.
Greenlight Lazer Operasyonunun Uygulanması
Operasyon genel anestezi altında veya lomber anestezi ile (genel anestezi vermeden bel bölgesinden yapılan bir iğne ile) yapılabilmektedir. Çok riskli hastalarda lokal anestezi yöntemleri de kullanılabilir. Hastanın idrar yolundan (Üretra) özel bir aletle (sistoskop) girilerek mesane ve prostat görülmekte, aletin içinden sevkedilen lazer probundan çıkan ışınlarla prostat buharlaştırılmaktadır. Lazer ışınıyla prostat dokusunun ani buharlaştırılması sonucu idrarın rahat akışına izin verecek bir kavite (boşluk) oluşturulmaktadır. Ameliyat sonrası patolojik inceleme için doku çıkartılmadığı için bu yöntem öncesi tüm hastaların mutlaka prostat kanseri yönünden incelemelerinin yapılmış olması gerekir.
Greenlight Lazer’in Avantajları
- Aspirin, coumadin benzeri kan sulandırıcı ilaçları alan hastalarda ilaçları kesmeden uygulanabilmektedir. Antikoagülan denilen bu ilaçları alan hastalarda gerek açık gerekse TUR-P gibi kapalı prostat ameliyatlarından önce kanamaya yol açma riskinden dolayı bu ilaçların kesilmeleri gerekmektedir. Greenlight lazerde ise bu ilaçların kesilmesine gerek yoktur. Çünkü, greenlight kandaki hemoglobin tarafından emilmekte ve prostat dokusu ile beraber kan damarlarını da buharlaştırmaktadır.
- Bu yöntemde kanama miktarı yok denecek kadar azdır. Greenlight lazer işlemi esnasında prostatın buharlaşan kısmının altında bir de pıhtışma alanı (Koagülasyon zonu) oluşmaktadır. Bu yüzden işlem sırasında ve sonrasında kanama hemen hemen hiç olamamaktadır.
- Kısa kateter takma süresi: Greenlight lazer operasyonunda diğer operasyonlara oranla kateter süresi ve yatış süresi daha kısadır (24 saat ).
- Hastanede kalış süresi çok kısadır. Greenlight lazer Amerika Birleşik Devletlerindeki bir çok merkezde günü birlik bir cerrahi işlem olarak yapılmaktadır. Hasta aynı günün akşamı evine gönderilebilmektedir.
- TUR sendromu riski bulunmamaktadır. Greenlight işlemi sırasında izotonik solüsyon kullanılmakta ve bu nedenle, TUR-P operasyonlarında kullanılan sıvıların emilmesine bağlı ender de olsa görülen, “TUR sendromu” ile karşılaşılmamaktadır. Greenlight lazer prostatektomi’de 120 watt’lık cihazlar yerine artık 180 watt gücündeki XPS cihazı kullanılmaktadır.
Greenlight lazer uygulaması ilk olarak ikibinli yılların başlarında 60-80 watt gücünde cihazların kullanımıyla başlamıştır. Son yıllarda ise teknolojik gelişmeler ile paralel olarak 120 wattlık modelleri (HPS) geliştirilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Önceki modellere göre daha yüksek gücü olan bu cihazlar, daha kısa sürede çok daha fazla doku buharlaştırma avantajına sahiptirler. Böylece çok daha büyük prostatı olan hastalar lazer ile tedavi edilebilmektedirler.
Greenlight lazer işlemi’nin süresi prostatın büyüklüğüne bağlı olarak 20-60 dk arasında değişir. 30-50 gram arasındaki prostatlarda 20 dk, 100-120 gram prostatlarda ise 60 dakikada işlem bitebilir. Bütün bu avantajlarından dolayı Greenlight ile prostatın buharlaştırılarak tedavisi ülkemizde de giderek yaygınlaşan, bir çok hastanın tercih ettiği bir yöntemdir. Bu yöntemin tecrübeli ellerde yapılması iyi sonuçlar alınmasını sağlamakta ve hasta memnuniyetini arttırmaktadır.